Vulkanen vind je groot? Ga dan maar eens naar je Mars-touroperator om op Mars de Olympus Mons te belimmen... de hoogste vulkaan in ons zonnestelsel!
Algemeen |
Uit vroegere tijden was men reeds geïnteresseerd in het heelal. Kosmische ballen die van tijd tot tijd aan de hemel verschijnen.
In de klassieke oudheid werden er namen aan gegeven. Omdat deze kosmische ballen toch wel iets wonderlijks hadden, werd besloten om ze te vernoemen naar de Romeinse goden.
In de renaissance als Galileo Galilei zijn primitieve telescoop op de hemel richt komen de ontdekkingen in het heelal in een stroomversnelling. Men moest echter wél goed opletten met wat men openlijk zei, omdat de kerk het er 99 van de 100 keer absoluut niet mee eens was. Zo moest Galilei voor de kerkelijke rechter verschijnen omdat hij beweerde dat de aarde om de zon draaide en niet andersom. Hij moest zijn beweringen terugtrekken.
De derde sprong, naar de 19e, 20e & 21e eeuw. In 1877 observeerde Giovanni Schiaparelli Mars. Hij zag dat er willekeurig over het oppervlakte lijnen te zien waren. Hij noemde deze lijnen "canali" ofwel kanalen. Anderen zagen hier échte kanalen in. Intelligent leven zou deze gegraven moeten hebben om het water van de poolkappen naar de equator te transporteren.
In 1976 zou er duidelijkheid komen. De Viking, een marslander van de Amerikanen, landde op het oppervlak van Mars om daar biologisch onderzoek te verrichten. Het eerste dat opviel was dat Mars een oppervlak heeft dat bestaat uit zand en enorme rotsblokken. Het bleek dat Mars veel te ruw was om levende wezens te kunnen herbergen.
Ten eerste is het veel te koud. De gemiddelde (!) temperatuur ligt op -23 graden celcius. Ten tweede, het meest belangrijke punt, er is geen water aanwezig in vloeibare vorm. Ijs is er wel, maar daar heeft leven niets aan. Ten derde is van de atmosfeer weinig overgebleven. Omdat Mars zo klein is (ongeveer 1/7e van de Aarde) heeft hij maar weinig zwaartekracht. De zwaartekracht die hij heeft is echter te weinig om een goed gevulde atmosfeer bij zich te houden. Alleen de zwaarste moleculen zijn nog over (welke ook aan het verdwijnen zijn). Daardoor is zo goed als alleen maar CO2 nog over. De atmosfeer is te dun om een broeikaseffect te kunnen veroorzaken.
In het begin van de jaren '90 begon echter de interesse in Mars weer toe te nemen. Op Aarde waren grote ontdekkingen gedaan dat vooral bacteriën en schimmels uitstekend kunnen gedijen zoals op de oceaanbodem zonder licht, onder het ijs van Antarctica en op de heetste plekken ter wereld zoals de woestijn of bij geisers. Dit was voldoende om de NASA op het idee te kunnen brengen om toch nog maar eens een "closer look" te creëren op Mars. Mars is nú wel onherbergzaam, maar misschien zijn er fossielen die kunnen aantonen dat er wel degelijk buitenaards leven bestaat of heeft bestaan. En misschien zijn er wel bacteriestammen in de grote rode rotsblokken van Mars. Je weet maar nooit.
In de loop van de jaren '90 werden er een aantal ruimtevoertuigen naar Mars gestuurd om de bodem (opnieuw) te gaan bestuderen. Alleen was er de pech dat er twee zoek raakten(!) dus we weten nog niks. Het is afwachten dat er nieuw geld beschikbaar komt voor een nieuwe missie.
Tot slot is er een aantal jaren geleden een meteoriet op aarde gevonden (op Antarctica) die van Mars afkomstig zou zijn. Dit stuk rots bevatte fossielen van bacteriën die op Aarde nog nooit eerder zijn aangetroffen. Zouden de Martianen toch bestaan? |
|
Het oppervlak |
Het oppervlak van Mars is in grote lijnen hetzelfde. Roodachtig fijn zand met overal grotere en kleinere keien. Toch zijn er op een aantal plaatsen (al zijn er dat niet veel) op Mars interessante dingen te zien.
Het meest interessante aan Mars is misschien wel dat Mars de grootste vulkaan van de het zonnestelsel bezit. Mars kent, in tegenstelling tot te Aarde, geen platentektoniek (dat continenten verschuiven in de loop der tijd). Hierdoor komen vulkaanuitbarstingen altijd op dezelfde plek voor. Daardoor is het weer mogelijk dat er enorme bergen gevormd kunnen worden door het magma.
Mars kent 4 grote en 3 kleinere vulkanen. De grootste, Olympus Mons, is de koning onder de vulkanen. Deze vulkaan is wel 25 kilometer hoog en heeft een doorsnede van maar liefst 600 kilometer. De kratermond zelf heeft een doorsnede van 80 kilometer. Dat is dus ruim twee keer zo hoog als de Mount Everest op Aarde! |
|
Landschap & Manen |
Mars heeft ook zijn eigen "Grand Canyon": het Valles Marineris. Een kwart van de omtrek van Mars is bij de evenaar één grote kloof. Deze superkloof is minstens 5000 kilometer lang, op sommige plaatsen 600 kilometer breed en heeft op sommige plaatsen een diepte van 6 kilometer! Als je naar Mars kijkt liggen het Valles Marineris en de Olympus Mons ongeveer op één lijn (Olympus Mons ligt links van het Valles Marineris).
Mars heeft vele kloven die lijken op opgedroogde rivierbeddingen. Het zou dus kunnen zijn dat vroeger, toen Mars warmer was, water heeft gestroomd op het oppervlak. Grote erosiegeulen zijn duidelijk zichtbaar. Ook kent het oppervlak hier en daar duinen, opgeworpen door de winden van Mars. Stormen op Mars kunnen soms wel maanden duren.
Mars heeft twee kleine maantjes: Phobos (Vrees) en Deimos (Schrik) (Mars is trouwens de Romeinse god van de oorlog en Phobos en Deimos zijn zijn twee paarden). Deze maantjes zijn enorm klein en zijn bijna zeker ingevangen planetoïden of asteroïden. De asteroïdengordel bevindt zich tussen Mars en Jupiter in. Zo is mogelijk geweest dat twee kleine asteroïden uit hun baan zijn geraakt toen ze onder invloed kwamen van Mars' zwaartekracht. |
|
Foto's |
Het oppervlak van Mars gefotografeerd door de Amerikaanse Marslander, de Viking.
Drie gestalten van Mars.
|
|
|