1945
Het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog. Hitler pleegt zelfmoord in zijn bunker in Berlijn enkele dagen na zijn verjaardag. Het Derde Rijk stort in, de capitulatie wordt getekend en een verwoest Europa blijft achter...
| Invasie West-Polen | |
|---|---|
| Na het instorten van het Oostfront in 1944 en de oorlogsverklaring van de vroegere geallieerden van Duitsland, was lijden een last geworden. Hitler en zijn legerstaf wisten dat het einde naderde. De grondoorlog was niet langer meer buiten de Duitse landsgrenzen te houden. Oost-Pruisen, op dit moment deels van Polen en voor de rest een Russische exclave (Kaliningrad), was het eerste stukje Duitse bodem dat werd bezet. Het Rode leger stootte door en wist het huidige centraal Polen te bereiken. De Duitsers zagen bij Warschau hun laatste kans om de opmars van het Rode leger te stoppen. De inwoners van Warschau begonnen echter ook hun eigen oorlog en hoopten met hun opstand de bevrijding wat korterbij te brengen. Het effect was echter catastrofaal. Het Duitse leger trad meedogenloos op en blies hele wijken van de stad op. Nadat de Russische aanval op 17 januari 1945 eindelijk geslaagd was en West-Warschau bevrijd werd, was ruim 85% van de stad verwoest, inclusief het oude centrum. De prijs die Warschau tijdens de Tweede Wereldoorlog voor het herwinnen van de vrijheid betaalde, was bij verre de hoogste van alle steden die door de Duitsers waren bezet. Hitler beval dat geen enkele Duitse stad in de handen van de Russen mocht vallen en wanneer dit onvermijdelijk zou worden, moest de betreffende stad met de grond gelijk worden gemaakt. Om alle Pruisische steden (waarvan een groot deel nu van Polen is) werd keihard gevochten. Steden, zoals Bromberg (Bydgoszcz), Stettin (Szczecin) en Breslau (Wroclaw), werden zwaar beschadigd. Twee maanden later stonden de Russen aan de Oder, de huidige grensrivier tussen Duitsland en Polen. Het was de laatste natuurlijke barrière die Duitsland tegen de Russische opmars beschermde. Nu werd alles op alles gezet om te voorkomen dat de Russen deze rivier zouden oversteken. |
|
| Invasie Rijnland | |
|---|---|
| Toen eind 1944 de operatie Market Garden ten einde was en het verloren terrein tijdens het Ardennenoffensief was teruggewonnen, was het moment daar om Duitsland zelf binnen te trekken. In het noorden, ter hoogte van Arnhem, hield de Siegfriedlinie, een antitankdefensiestrook die tot aan het Zwitserse Basel liep, op. Om Duitsland binnen te kunnen trekken en toch deze defensiestrook te kunnen omzeilen, werd de operatie Market Garden ondernomen. Hoewel men met deze operatie als het ware 'over de linie heen' kon gaan, waren er al Amerikaanse soldaten erin geslaagd om ter hoogte van Aken (Aachen) de Siegfriedlinie te passeren. Nu de Siegfriedlinie was doorboord, was de laatste militaire barrière gevallen. Voor Duitsland restte slechts de rivier de Rijn als laatste natuurlijke barrière tussen de Geallieerden en Centraal Duitsland. Het betekende echter wél, dat een aantal belangrijke Duitse steden in geallieerde handen vielen. Inderhaast werden de half opgesloten legers ten westen van de Rijn geëvacueerd. Omdat de Duitse legerleiding het risico niet wilde lopen dat de geallieerden de Rijn zouden oversteken, werd besloten alle bruggen over de Rijn op te blazen. Daarbij werd soms zo drastisch te werk gegaan dat legereenheden steeds een andere kant uit gestuurd moesten worden, omdat de brug waarover zij de Rijn zouden moeten oversteken, reeds was opgeblazen. De verwarring en paniek was alom voelbaar. Ook aan het westfront werd nu duidelijk dat het einde nabij was. De laatste hoop werd op de verdedigende werking van de Rijn gezet. Toch zouden, door een menselijke blunder aan Duitse zijde, de geallieerde legers de Rijn oversteken. Ter hoogte van het dorp Remagen, vlak onder Bonn, lag een spoorwegbrug. De dienstdoende leiding aldaar had opdracht gegeven de brug op te blazen en had derhalve de explosieven daarvoor reeds besteld. De officieren wilden de brug zo lang mogelijk in stand houden, om achtergebleven soldaten nog een kans te gunnen de Rijn over te steken. Dit lange wachten, in combinatie met te weinig explosieven, leidde er uiteindelijk toe dat men de brug wel opblies toen de Amerikaanse tanks verschenen, maar de brug de explosie overleefde. Resultaat: ook de laatste barrière viel en daarmee was de run naar Berlijn een feit geworden. De verdediging van het Duitse territorium werd eveneens bemoeilijkt door burgers die zich steeds vaker zonder weerstand aan de westelijke geallieerden overgaven. Voor de burgerbevolking was het ondertussen duidelijk geworden dat Duitsland de oorlog aan het verliezen was en als ze al moesten kiezen tussen de westelijke geallieerden en de Russen, die keuze snel gemaakt was. Geruchten over de wreedheid van de Russen deden de ronde en men oordeelde dat wanneer men in Russische handen viel, men zich beter zelf van het leven kon beroven. De geschiedenis leert ons dat in de gebieden die na de oorlog door de Russen werden bezet, weliswaar de bezetting strenger was dan in de gebieden waar de Westelijke Geallieerden het voor het zeggen kregen, maar van grootschalige 'wreedheden' aan Russische zijde was geen sprake. De Westelijke Geallieerden zouden enkele dagen vóór Hitler in Berlijn zelfmoord zou plegen, de Russen treffen bij de rivier de Elbe. |
|
| Bezetting van Berlijn & capitulatie | |
|---|---|
| Het in stand houden van de verdedigingen aan de Oder, de laatste rivier tussen de Russen en Berlijn, bleek al snel onmogelijk. De Duitse legers (of wat daar van over was gebleven) waren al lang niet meer in staat een stevig front te vormen. Ook ontbrak het hun aan bijna alle essentiële middelen om nog enige tegenstand van waarde te leveren. Medio april 1945 was het dan zo ver: de Russen bereikten de buitenwijken van Berlijn. Hitler en zijn getrouwen konden niet langer meer hun werkzaamheden in de Reichskanzlei voortzetten en verhuisden derhalve naar de bunker die Albert Speer speciaal voor Hitler had aangelegd. Het was daar waar Hitler, de familie Goebbels en de legerstaf hun laatste dagen uitzaten. Om Berlijn werd hard gevochten. De stad was al zwaar beschadigd door de vele luchtaanvallen. Nu de Russen met grondtroepen de stad aanvielen, werd datgene wat er nog over was, nog eens zwaar beschadigd of helemaal met de grond gelijk gemaakt. Een laatste idioot idee van Goebbels was de oprichting van de zogenaamde Volkssturm, een stadsleger dat uit oude mannen en jonge jongens bestond. Deze waren slecht bewapend en liepen vaak alleen maar de echte soldaten in de weg. Honderden sneuvelden zinloos. Alles werd op alles gezet om het Regierungsviertel, waar ook de bunker van Hitler lag, zo lang mogelijk tegen de Russen te beschermen. Deze zinloze strijd werd op 30 april 1945 gestaakt, nadat Hitler eerst trouwde met Eva Braun en zij daarna zelfmoord pleegden (Hitler d.m.v. een gifcapsule en zich gelijktijdig door het hoofd te schieten, Eva Braun door enkel een gifcapsule). Hun lijken werden in de tuin van de Reichskanzlei verbrand, dit in het bijzijn van Goebbels, die een dag later door zijn vrouw hun kinderen liet vergiftigen en zichzelf door het hoofd schoten. Berlijn capituleerde dezelfde dag nog, op 30 april 1945. Op 8 mei 1945, een week nadat de Geallieerde legers elkaar bij de Elbe hadden ontmoet, capituleerde Nazi-Duitsland. Drie dagen eerder, op 5 mei 1945 capituleerden de Duitsers die nog een groot deel van Nederland bezet hielden. Voor Nederland en heel Europa was de Tweede Wereldoorlog nu ten einde. Ongeveer 55 miljoen mensen hadden in de periode 1939-1945 het leven verloren. De wereld had nog nooit eerder bij een gewapend conflict zoveel mensenlevens te betreuren gehad. |
|
| Einde van de oorlog & bezettingszones | |
|---|---|
| Op 8 mei 1945, nadat Generaal Jodl de onvoorwaardelijke overgave van alle Duitse land- zee- en luchtkrachten had getekend, werden alle vijandelijkheden gestaakt. De Tweede Wereldoorlog was in Europa officieel voorbij. Maar met dit officiële einde van de vijandelijkheden, waren voor de mensen die de oorlog hadden meegemaakt, de gevolgen van de oorlog nog lang niet voorbij. Het herstel van de talloze vernielingen, overal in heel Europa, zou jaren, zoniet decennia duren. Nazi-Duitsland had van Europa één grote ruïne gemaakt. Er was natuurlijk niet alleen maar materiële schade, maar ook de economische schade viel buiten alle tot dan toe bekende proporties. Nu de oorlog voorbij was, was een machtsvacuüm ontstaan. Daarmee was Europa opnieuw een voedingsbodem voor extremisme. Tegelijkertijd begon men zich nu ook pas te realiseren wat zich binnen de Duitse landsgrenzen had afgespeeld. Het jarenlange meedogenloze vernietigingsbeleid van de Nazi's in Duitsland tegen eenieder die hun om wat voor reden dan ook niet aanstond, was op veel grotere schaal tot uitvoer gebracht dan tot dan toe voor mogelijk werd gehouden. Uiteindelijk hadden 6 miljoen mensen de dood gevonden in concentratie- en vernietigingskampen als Auschwitz, Buchenwald, Sobibor, Dachau, etc. De humanitaire catastrofe die zich hier jarenlang had afgespeeld, viel met geen pen te beschrijven. Maar wat opvallend was, was dat veel gewone Duitse burgers, zelfs wanneer ze in de buurt van zulke kampen woonden, totaal geen idee hadden van wat zich daar had afgespeeld. Zij die in je jaren '30 voor een regime hadden gekozen dat hun welvaart had moeten brengen, hadden hun land en volk voor altijd op de zwartste pagina in de wereldgeschiedenis geholpen. Europa stond nu voor de taak zich weer op te bouwen. Vele jaren van gezamenlijk hard werken stonden voor de deur. Nu de oorlog ten einde was werd Europa in eerste instantie door de geallieerde legers (Britten, Fransen, Amerikanen en Russen) onder controle gehouden. Zowel Duitsland als Oostenrijk werden beschouwd als aanstichters van de oorlog en werden in bezettingszones verdeeld. De beide hoofdsteden, Berlijn en Wenen, werden eveneens in 4 sectoren verdeeld, waarbij ca. de helft van het gebied aan de Russen en de andere helft van het gebied aan de Westelijke Geallieerden (i.e. de Britten, Fransen en Amerikanen bij elkaar) werd toegewezen. Beide hoofdsteden waren volledig ingesloten in de Russische bezettingszones. Het zou het begin inluiden van de Koude Oorlog, die decennia zou duren. Aan de rechterzijde: een drietal kaarten van Duitsland vóór en na de oorlog, gemaakt door dhr. A. Ganse en met diens toestemming hier opgenomen. Ze kunnen vegroot worden door ze aan te klikken. |
) ) ) |
| De erfenis: De Koude Oorlog | |
|---|---|
| Met de verdeling van Duitsland en Oostenrijk in bezettingszones onder het bevel van de Geallieerden en de handhaving van de orde in de bevrijde landen, was de Koude Oorlog een feit geworden. Nog voordat de Tweede Wereldoorlog ten einde was, waren de betrekkingen tussen de Sowjetunie en de Verenigde Staten van Amerika reeds verslechterd. Het expansieve beleid van Stalin (die op dat moment aan het hoofd stond van de Sowjetunie) had aan de westelijke geallieerden de plechtige belofte gedaan om de vrijheid van de bevrijde landen in Oost-Europa te garanderen en er vrije verkiezen te houden. Het zou in de praktijk allemaal heel anders lopen. De Sowjetunie had in de Tweede Wereldoorlog de meeste doden van allemaal te betreuren. Ook lag het hele westen van het land in puin door de bittere vernietigingsoorlog die daar had plaatsgevonden. Stalin en de zijnen hadden mede daarom helemaal geen zin om het in hun ogen "gewonnen terrein" in Oost Europa weer "zomaar weg te geven". Polen, een land dat eerst lange tijd onder een Russische bezetting moest lijden en daarna in de Tweede Wereldoorlog als één van de ergste werd getroffen door de Duitsers, kreeg nu opnieuw een bittere pil te verwerken. Het land moest voor Stalin een stukje gaan "opschuiven". De grens die Hitler en Stalin afspraken in 1939 in het niet-aanvalsverdrag, wilde Stalin handhaven. Het oostelijke deel dat vóór de Tweede Wereldoorlog van Polen was, kreeg het dus niet terug. Het moest maar een stuk van Duitsland nemen. De oostelijke provincies Silesië, Pruisen en Oost-Pruisen werden derhalve Pools. De noordelijke helft van de provincie Oost-Pruisen zou tot op de dag van vandaag een Russische exclave blijven, de hoofdstad Königsbergen hernoemd naar Kaliningrad. De Poolse bevolking, begrijpelijk woedend op de Duitsers, trok al plunderend naar het westen, het gebied in dat hun was toegezegd. De oorspronkelijke Duitse bevoling werd verdreven. De westelijke geallieerden op hun beurt, begonnen op grote schaal economische en financiële steun te verlenen aan de landen die onder hun gezag stonden, inclusief West-Duitsland. De tactiek erachter was dat de Duitse bevolking gewonnen moest worden voor de democratische idealen van de westelijke geallieerden, zodat zij zich beter zouden wapenen tegen het communisme uit het oosten. De landen die onder het gezag van de westelijke geallieerden stonden, kregen hun autonomie terug en in sommige gevallen keerden de koningshuizen terug, die veelal in ballingschap de oorlog hadden doorgebracht. Oostenrijk werd eveneens van zijn bezettingszones ontdaan en de autonomie werd ook aan dat land teruggegeven. De Oost-Europese landen onder Russisch gezag bleven echter door Moskou gecontroleerd. Er werden weliswaar nationale parlementen geïnstalleerd, maar alles met goedkeuring van Moskou, waar vervolgens verantwoording aan moest worden afgelegd. Deze landen, inclusief de latere DDR, zouden hun autonomie pas vanaf 1989 terug krijgen. De Koude Oorlog was begonnen, die in het vooruitzicht van een nucleaire oorlog, nooit tot gevechten kwam, maar wel met een Ijzeren Gordijn en de Berlijnse Muur van Oost-Europa de grootste openluchtgevangenis maakte die Europa ooit zou kennen. |
|
� Copyright CR-Corporation - 2024 - Afdrukken 
- contact
